Brać czy nie brać? Oto jest pytanie…

Brać czy nie brać? Oto jest pytanie…

Jak się okazuje, nie jest to takie oczywiste. Co prawa, stare przysłowie mówi, że jak dają to bierz, jak biją to uciekaj, niemniej jednak jak się okazuje, z perspektywy prawa cywilnego kwestia przyjęcia darowizny nie jest tak oczywista jak mogłoby się wydawać. Dlatego też, każdy komu przyjdzie zostać obdarowanym musi po pierwsze być świadomy swoich praw oraz obowiązków, aby świadomie podjąć tę decyzję.

Przed podjęciem decyzji o przyjęciu darowizny, należy wiedzieć, że w sytuacji, gdy po dokonaniu darowizny darczyńca popadnie w niedostatek, wówczas obdarowany będzie zobowiązany do dostarczenia darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania. Zgodnie z brzmieniem art. 897 k.c. jeżeli po wykonaniu darowizny darczyńca popadnie w niedostatek, wówczas na obdarowanym spoczywa ma obowiązek, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia, dostarczać darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.

Niedostatek oznacza zatem sytuację, w której osoba dokonująca darowizny nie posiada możliwości zaspakajania usprawiedliwionych potrzeb własnymi siłami i środkami, a nadto obejmuje sytuacje, gdy darczyńca nie jest w stanie własnymi siłami wykonać ciążących na nim obowiązków alimentacyjnych. Tak więc przy ocenie obowiązków obdarowanego bierze się pod uwagę jego stosunki osobiste, rodzinne, jak i etyczny obowiązek wdzięczności.

Co istotne, prawo do żądania środków utrzymania ma charakter ściśle osobisty, co oznacza, że przysługuje wyłącznie darczyńcy, a  zatem nie ma w tym zakresie znaczenia sytuacja jego małżonka, dzieci, rodziców etc. Oczywiście nie ma jednego, uniwersalnego miernika „niedostatku„ więc ocena możliwości podjęcia tego stanu rzeczy zawsze musi być dokonana z uwzględnieniem okoliczności konkretnej sprawy. 

Jak zatem wynika z powyższego, przed przyjęciem darowizny należy mieć świadomość zobowiązań, które z mocy prawa przejmujemy na siebie. Jeśli natomiast wiedza na temat spoczywających obowiązków zostanie powzięta po przyjęciu darowizny, należy pamiętać, że obdarowany może jednak zwolnić się od obowiązku utrzymywania darczyńcy zwracając mu równowartość przedmiotu darowizny.